Canh bạc lớn của Amazon: 5 năm trước chi 1,2 tỷ USD thâu tóm 1 startup, nay bất ngờ 'tuyên chiến' với Tesla, Alphabet
Tham vọng của Amazon đã mở rộng và vượt xa giới hạn của thương mại truyền thống.
Amazon vốn được biết đến là “gã khổng lồ thương mại điện tử”, nhưng trong vài năm trở lại đây, tham vọng của tập đoàn này đã mở rộng và vượt xa giới hạn của thương mại truyền thống. Một trong những canh bạc táo bạo nhất đang theo đuổi là lĩnh vực xe tự lái, với dự án mang tên Zoox – công ty khởi nghiệp mà Amazon thâu tóm với giá khoảng 1,2 tỷ USD vào năm 2020.
Thoạt nhìn, nhiều người nghĩ Zoox sẽ chỉ đóng vai trò hỗ trợ hệ thống giao hàng không người lái của Amazon song thực tế cho thấy, đây là một phần trong chiến lược dài hơi hơn nhiều: xây dựng một nền tảng giao thông tự động hoàn chỉnh, nơi những chiếc xe không người lái – không vô lăng, không bàn đạp – sẽ định hình lại cách con người di chuyển trong đô thị.
Zoox được thành lập vào năm 2014 với tầm nhìn khác biệt so với phần lớn các công ty xe tự lái lúc bấy giờ. Thay vì tập trung phát triển phần mềm để tích hợp vào các dòng xe hiện có, Zoox quyết định phát triển một sản phẩm hoàn toàn mới từ đầu – một robotaxi thực thụ.
Theo The Verge, xe của Zoox không có vô lăng, không có tài xế, và được thiết kế để di chuyển hai chiều, có thể quay đầu tại chỗ. Ghế được bố trí đối xứng nhau như khoang hành khách trong cabin tàu cao tốc, không gian bên trong rộng rãi, yên tĩnh và hoàn toàn tự động. Phương tiện chạy bằng điện, có thể vận hành liên tục trong 16 giờ, tích hợp các cảm biến LIDAR, radar, camera và phần mềm điều hướng do chính Zoox phát triển.
“Chúng tôi đang mang đến trải nghiệm độc đáo cho hành khách”, người đồng sáng lập kiêm giám đốc công nghệ Jesse Levinson cho biết trong chuyến tham quan nhà máy Zoox tại Hayward, California. “Chất lượng xe, chỗ ngồi, nội thất đều ổn. Chúng tôi nghĩ rằng tất cả những điều này sẽ tạo nên sự khác biệt”.
Sau khi gia nhập Amazon, Zoox không hòa tan vào bộ máy giao hàng khổng lồ của tập đoàn mà ngược lại, được trao quyền phát triển như một đơn vị chiến lược riêng biệt. Theo TechCrunch, Amazon đã cam kết đầu tư hàng tỷ USD để đẩy nhanh tiến độ phát triển của Zoox, với mục tiêu không chỉ tạo ra xe tự lái, mà còn vận hành dịch vụ di chuyển không người lái tương tự Uber hay Lyft.
Masayoshi Son từng nói “xe tự lái là iPhone tiếp theo” – ngụ ý rằng nó sẽ thay đổi hoàn toàn cách chúng ta di chuyển, sống và tương tác. Với Zoox, Amazon đang đánh cược rằng sự thay đổi đó bắt đầu từ việc làm chủ phương tiện – không chỉ để vận chuyển hàng hóa, mà còn để thay đổi toàn bộ mô hình di chuyển đô thị.
Cột mốc quan trọng đầu tiên đến vào đầu năm 2023, khi Zoox được cấp phép thử nghiệm chiếc robotaxi của mình trên đường phố công cộng tại California mà không cần tài xế an toàn đi kèm. Theo The New York Times, đây là lần đầu tiên tại Mỹ, một chiếc xe không có vô lăng, bàn đạp, hay cabin tài xế được phép lưu thông.
Tuy nhiên, con đường phía trước không hề bằng phẳng. Zoox phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ Waymo của Alphabet, Cruise của General Motors, và Tesla – những tên tuổi đều có lợi thế riêng về công nghệ, dữ liệu và hệ sinh thái. Trong khi Cruise đã bắt đầu triển khai dịch vụ robotaxi thương mại tại San Francisco và Austin, Zoox vẫn đang ở giai đoạn thử nghiệm giới hạn. Ngoài ra, các rào cản pháp lý vẫn là thách thức lớn.
Bên cạnh mục tiêu cung cấp dịch vụ robotaxi, Zoox được kỳ vọng sẽ tạo ra bước đột phá trong hoạt động logistics của Amazon. Với hàng triệu đơn hàng mỗi ngày, chi phí giao hàng “chặng cuối” luôn là một trong những khoản tốn kém nhất. Nếu Zoox có thể tích hợp thành công với hệ thống phân phối hiện tại, Amazon sẽ tiết kiệm được hàng tỷ USD mỗi năm.
Theo Reuters, xe tự hành không chỉ giúp giảm chi phí nhân công, mà còn tăng tốc độ giao hàng, hoạt động liên tục 24/7 và hạn chế rủi ro tai nạn do yếu tố con người. Trong dài hạn, Amazon có thể tận dụng Zoox để xây dựng mô hình “di chuyển như một nền tảng” – nơi người dùng không chỉ mua hàng mà còn di chuyển trong cùng một hệ sinh thái.
Tuy vậy, một số chuyên gia vẫn tỏ ra thận trọng trước giấc mơ này. Việc phát triển từ đầu xe không người lái đòi hỏi khoản chi phí khổng lồ, chưa kể việc sản xuất hàng loạt còn là dấu hỏi lớn. Ngoài ra, niềm tin của người tiêu dùng đối với xe không tài xế vẫn là thách thức tâm lý khó vượt qua. Một báo cáo của Pew Research Center hồi năm 2023 cho thấy hơn 60% người Mỹ vẫn chưa sẵn sàng sử dụng xe tự hành hoàn toàn, chủ yếu vì lo ngại về an toàn.
Tuy nhiên, Amazon, với đủ nguồn lực, dữ liệu, vẫn quyết tâm biến điều không tưởng thành hiện thực. Với Zoox, tập đoàn này không chỉ đầu tư vào một phương tiện di chuyển mới, mà còn đặt cược tầm nhìn về một thành phố nơi con người có thể ngồi trong cabin robot để đi làm, mua sắm. Đó là tương lai Jeff Bezos từng mơ ước, và giờ đang được viết tiếp bởi Zoox.
Theo: Forbes, The Verge
