Nằm lòng 5 cách QUẢN TIỀN khôn khéo: Học GIỮ TIỀN trước, học KIẾM TIỀN sau, mới mong rủng rỉnh dài lâu
Nhiều người mải mê học cách kiếm tiền mà quên mất một kỹ năng quan trọng hơn: giữ tiền. Quản lý tài chính cá nhân bắt đầu từ những thói quen nhỏ, dưới đây là 5 phương pháp giúp bạn giữ chắc từng đồng.
Bạn làm việc chăm chỉ mỗi tháng, nhưng đến cuối cùng vẫn không biết tiền của mình “bay” đi đâu? Bạn từng lên kế hoạch tiết kiệm nhưng rồi lại bỏ dở giữa chừng vì quá áp lực hoặc... quên mất? Sự thật là, tiết kiệm không chỉ cần ý chí mà còn cần phương pháp phù hợp. Và rất có thể, vấn đề không nằm ở thu nhập thấp hay cao, mà ở cách bạn phân bổ và kiểm soát tiền bạc hằng ngày.
Tiết kiệm là chuyện ai cũng biết, nhưng làm thế nào để tiết kiệm đúng cách thì không phải ai cũng làm được. Dưới đây là 5 phương pháp tiết kiệm để bạn dễ dàng bắt đầu hành trình tích lũy một cách thông minh hơn.
1. Quy tắc 50 - 30 - 20
Đây là công thức quản lý tài chính cá nhân đơn giản nhưng hiệu quả. Cách phân bổ:
- 50% thu nhập cho các nhu cầu thiết yếu: ăn uống, thuê nhà, điện nước, đi lại,...
- 30% cho các mong muốn: du lịch, cà phê, mua sắm, giải trí,...
- 20% tiết kiệm hoặc đầu tư,...
Mô hình này hiệu quả ở chỗ, giúp người trẻ lần đầu quản lý tiền không bị quá tải. Bạn chỉ cần nhìn tổng lương rồi chia thành 3 phần lớn là đã có thể định hình kế hoạch chi tiêu.
Không có quy tắc tài chính nào phù hợp với tất cả mọi người. Tuy nhiên quy tắc 50-30-20 này có thể là bước khởi đầu giúp bạn xây dựng được ngân sách phù hợp và hiệu quả nhất cho bản thân và gia đình mình.
2. Phương pháp 6 chiếc lọ (6 JARS)
Phương pháp 6 chiếc lọ (6 JARS) là một công thức quản lý tài chính cá nhân nổi tiếng. Nguyên tắc rất đơn giản, bất kỳ khoản thu nhập nào từ lương, thưởng đến lợi nhuận kinh doanh đều được chia ngay vào 6 quỹ tài chính riêng biệt, mỗi quỹ có một vai trò cụ thể.
Lọ 1 - Nhu cầu thiết yếu (55%): Dùng cho sinh hoạt hàng ngày như ăn uống, nhà ở, đi lại, mua sắm. Nếu chiếm quá 80% thu nhập, bạn nên cắt giảm chi phí hoặc gia tăng thu nhập để đạt tự do tài chính.
Lọ 2 - Tiết kiệm dài hạn (10%): Phục vụ các mục tiêu lớn như cưới hỏi, mua nhà, du học hoặc khởi nghiệp. Đây là quỹ giúp bạn hiện thực hóa ước mơ dài hạn – không dùng cho khó khăn trước mắt.
Lọ 3 – Tự do tài chính (10%): Chỉ dùng để đầu tư, tạo thu nhập thụ động. Đây là quỹ giúp bạn có “con ngỗng đẻ trứng vàng”, dần thoát khỏi phụ thuộc tài chính và hướng đến tự do lâu dài.
Lọ 4 -Giáo dục bản thân (10%): Dành để học hỏi và phát triển kỹ năng, bao gồm mua sách, học online, tham gia hội thảo. Đầu tư vào tri thức là cách nâng cao giá trị bản thân bền vững nhất.
Lọ 5 - Hưởng thụ (10%): Quỹ để bạn tự thưởng mỗi tháng, từ việc ăn ngon, đi chơi, đến thử những trải nghiệm mới. Tiêu hết quỹ này mỗi tháng để giữ tinh thần tích cực và tận hưởng thành quả.
Lọ 6 - Từ thiện (5%): Dành để giúp đỡ người thân, làm từ thiện, thể hiện lòng biết ơn và kết nối xã hội.
Chỉ với 6 chiếc lọ đơn giản, bạn có thể xây dựng thói quen tài chính lành mạnh, sống cân bằng giữa hiện tại và tương lai. Đây là nền tảng giúp nhiều người tránh được vòng xoáy “kiếm - tiêu - hết”.
Ảnh minh hoạ.
3. Phương pháp Kakeibo
Kakeibo trong tiếng Nhật nghĩa là "sổ chi tiêu gia đình", được giới thiệu từ năm 1904 bởi Hani Motoko, một nữ nhà báo của Nhật.
Phương pháp Kakeibo không yêu cầu các ứng dụng công nghệ phức tạp. Thay vào đó, việc ghi chép thủ công bằng sổ tay được xem là cách tốt nhất để tạo sự kết nối với thói quen chi tiêu và tăng mức độ tự nhận thức tài chính.
Ghi chép toàn bộ thu chi: Mỗi đầu tháng, bạn cần ghi rõ tổng thu nhập của mình và trừ đi các khoản chi phí cố định (thuê nhà, điện nước, học phí…). Từ đó, xác định số tiền có thể chi tiêu và số tiền muốn tiết kiệm. Tất cả các khoản chi tiêu hàng ngày cần được ghi lại chi tiết theo từng danh mục cụ thể.
Tự hỏi trước khi mua sắm: Kakeibo khuyến khích người dùng dừng lại và tự hỏi trước mỗi quyết định chi tiêu: Tôi thật sự cần món đồ này không, hay chỉ là muốn; Tôi có thể sống mà không có nó không; Tôi có thể mua nó vào lúc khác không; Tôi có đủ tiền không, và việc mua này có làm ảnh hưởng đến mục tiêu tiết kiệm không; Việc đặt ra những câu hỏi này giúp bạn tránh các khoản chi không cần thiết và mua sắm một cách có chủ đích hơn.
Đặt mục tiêu tiết kiệm cụ thể mỗi tháng: Mỗi đầu tháng, hãy xác định rõ mục tiêu tiết kiệm cụ thể, ví dụ: tiết kiệm 10% thu nhập, hay dành tiền cho một chuyến đi, mua tài sản lớn, hoặc quỹ khẩn cấp. Khi có mục tiêu rõ ràng, bạn sẽ có động lực để cắt giảm chi tiêu tùy hứng và ưu tiên những khoản thiết yếu.
Tự đánh giá lại vào cuối tháng: Cuối mỗi tháng, bạn xem lại toàn bộ chi tiêu, so sánh với mục tiêu đã đề ra. Đặt các câu hỏi như: Tôi đã chi tiêu như thế nào; Tôi có đạt được mục tiêu tiết kiệm không; Tôi có hài lòng với cách tiêu tiền tháng này không; Tôi học được gì để cải thiện cho tháng tới;...
Việc tự đánh giá giúp bạn điều chỉnh thói quen tiêu dùng và dần xây dựng một tư duy tài chính vững vàng.
Ảnh minh hoạ.
4. Pay Yourself First - Trả lương cho chính mình trước tiên
“Pay Yourself First”, trả lương cho chính mình trước tiên là một trong những nguyên tắc trong quản lý tài chính cá nhân. Phương pháp này khuyên rằng mỗi khi có thu nhập, bạn nên trích ra một phần cố định, thường từ 10–20%, để tiết kiệm trước khi chi tiêu cho các nhu cầu sinh hoạt thường ngày.
Khoản “tự trả lương” này có thể được dùng để gửi vào quỹ hưu trí, lập quỹ dự phòng, đóng bảo hiểm nhân thọ, hoặc đầu tư sinh lời dài hạn. Bằng cách ưu tiên phần tài chính dành cho tương lai, bạn sẽ kiểm soát dòng tiền tốt hơn và tránh rơi vào vòng xoáy “tiêu xong rồi mới tiết kiệm”.
Thực hành đều đặn phương pháp này giúp hình thành thói quen tích lũy bền vững, dù số tiền khởi đầu có thể nhỏ. Đây không chỉ là kỹ thuật tiết kiệm, mà là một tư duy tài chính có kỷ luật, đặt sự ổn định lâu dài lên trước các nhu cầu ngắn hạn.
5. Phương pháp tiết kiệm 365 ngày
Phương pháp tiết kiệm 365 ngày là một thử thách tài chính cá nhân kéo dài trong suốt một năm, với nguyên tắc rất đơn giản: tiết kiệm một khoản tiền mỗi ngày, có thể theo hình thức tăng dần, cố định hoặc ngẫu nhiên. Mục tiêu của phương pháp này không chỉ là tích lũy được một khoản tiền đáng kể, mà còn giúp bạn hình thành thói quen tiết kiệm đều đặn và kỷ luật trong cuộc sống hàng ngày.
Bạn sẽ bắt đầu từ ngày 1 với 1.000 đồng, ngày 2 với 2.000 đồng, cho đến ngày 365 là 365.000 đồng. Tổng số tiền tích lũy sau 365 ngày theo cách này là 66.795.000 đồng. Đây là phương pháp linh hoạt, dễ theo dõi, giúp bạn có động lực khi thấy tiến trình hoàn thành mỗi ngày.
Ảnh minh hoạ.
Không có khuôn mẫu nào hoàn hảo cho tất cả mọi người, điều quan trọng là chọn phương pháp phù hợp với mức thu nhập, thói quen và mục tiêu cá nhân. Dù lựa chọn công thức nào, chìa khóa thành công vẫn là kiên trì và tự giác. Một khoản tiết kiệm nhỏ lặp lại hằng ngày, hằng tuần sẽ tạo nên sức mạnh kép của thời gian và kỷ luật.
